اسلام آباد – 20 – جنوري (اي پي پي) صدر ڊاڪٽر عارف علوي ملڪ جي هائوسنگ ۽ تعميراتي شعبي ۾ ماحول دوست ۽ پائيدار تعميراتي طريقن کي اختيار ڪرڻ سميت توا??ائ?? ۽ محدود قدرتي وسيلن جي ??حفظ جي لاءِ ٺوس قدم کڻڻ جي ??رورت تي زور ڏيندي چيو آهي ته عمارتن ۽ گهرن جي ??عمير جو بنيادي مقصد معاشري جي ??مورن طبقن بشمول غريب ۽ پٺتي پيل ماڻهن کي باوقار ۽ سستي زندگي فراهم ڪرڻ آهي. اهڙن خيالن جو اظهار هن انسٽيٽيوٽ آف آرڪيٽيڪٽس پاڪستان (آءِ اي پي) ايڪسپو 2023ع کي خطاب ڪندي ڪيو. تقريب ۾ آءِ اي پي چيئرمين سعد محمود خان، آءِ اي پي راولپنڊي/ اسلام آباد چيپٽر جي چيئرمين فواد سهيل ملڪ، آرڪيٽيڪٽس، گريجوئيٽس ۽ هائوسنگ اينڊ ڪنسٽرڪشن انڊسٽري ??ي ميمبرن شرڪت ڪئي. ان کان اڳ صدر تعميراتي مواد جي نمائش 2023ع جو افتتاح ڪيو. صدر ان موقعي تي خطاب ڪندي چيو ته فن تعمير جو نظم ۽ ضبط اهم آهي ڇو ته اهو تعميراتي صنعت کي بنياد فراهم ڪري ٿو ۽ ماڻهن کي معياري ۽ جمالياتي لحاظ کان خوشگوار رهائش فراهم ڪري ٿو. هن چيو ته عمارتن کي ان بلٽ مڪينزم سان ڊيزائن ڪيو وڃي ته جيئن انهن کي معذور ماڻهن جي لاءِ دوستاڻو بڻائي سگهجي ۽ ان سان گڏوگڏ ڇتين کي ڀاڄين جي پوکيءَ ۽ هريالي جي ??اطر استعمال جوڳو بڻايو وڃي، ان کانسواءِ گرين انرجي فراهم ڪرڻ جي لاءِ سولر پينلز پڻ لڳايا وڃن. صدر چيو ته سرڪاري ??عبي پاران تعميراتي ۽ ترقياتي سرگرميون معاشي سرگرمين کي وڌائڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪن ٿيون ??نه?? سان صنعت جي ??رقي ۽ ماڻهن کي روزگار فراهم ڪرڻ ۾ مدد ملي ٿي. هن مغل حڪمرانن ۽ شير شاهه سوري ??ا مثال پيش ڪيا جن رستن، عمارتن، يادگارن ۽ ٻين عوامي جاين جي ??عمير ۾ عوام جو پئسو لڳايو ??نه?? ننڍي کنڊ جي ??وشحالي ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو. صدر چيو ته پلاٽن ۽ عمارتن جي ??ريداري ۾ وڏي پئماني تي سرمايو لڳائڻ جي ??جحان ڪاروبار، واپار ۽ سيڙپڪاري کي فروغ ڏيڻ بدران ان جي گردش کي روڪيو ۽ ملڪ ۾ معاشي ۽ مالياتي سرگرمين کي سست ڪيو. هن چيو ته عمارتن ۽ گهرن جي ??عمير جو بنيادي مقصد معاشري جي ??مورن طبقن بشمول غريب ۽ پٺتي پيل ماڻهن کي باوقار ۽ سستي زندگي فراهم ڪرڻ آهي. ڊاڪٽر عارف علوي چيو ته پلاٽن ۽ عمارتن جي ??ريداري ۽ تعميراتي شعبي ۾ سيڙپڪاري ??ي لاءِ ڪاري ڌن جي ??ستعمال جي ڇنڊڇاڻ ۽ ان جي ??وصلا شڪني ڪرڻ گهرجي، ان سان گڏوگڏ ڪاري ڌن جي ??ستعمال کي روڪڻ جي لاءِ نظام کي به مضبوط ڪرڻ گهرجي. صدر ان ڳالهه تي حيرانگي جو اظهار ڪيو ته اٽڪل 13 ارب ڊالر جي پاڪستاني دولت کي بلاڪ ڪري ??ائبر ڪرنسي ۾ سيڙپڪاري ڪئي وئي آهي ??نه?? سان معيشت انتهائي ضروري ليڪويڊيٽي کان محروم ٿي رهي آهي. هن چيو ته پاڪستان ۾ ڪاري ڌن کي معيشت ۾ آڻڻ جي لاءِ بار بار ايمنسٽي اسڪيمن جو اعلان ڪيو ويندو رهيو آهي پر اهڙين اسڪيمن بدران دولتمندن تي ٽيڪس هڻڻ ۽ پوري ??يررسمي معيشت کي رسمي معيشت ۾ تبديل ڪرڻ جي لاءِ موثر نظام جوڙڻ جي ??رورت آهي ته جيئن مالي ۽ اقتصادي مشڪلاتن تي ضابطو آڻي سگهجي. صدر چيو ته پاڻي هڪ قيمتي شيءَ آهي، پاڪستان کي موسمي نظام جي ??ريعي وڏي مقدار ۾ پاڻي ملي ٿو ??نه?? کي محفوظ ڪرڻ ۽ ان جي موثر استعمال جي ??رورت آهي. هن تجويز ڏني ته سمورين عمارتن کي برسات جي پاڻي کي استعمال ڪرڻ ۽ محفوظ ڪرڻ جي لاءِ ڊيزائن ڪرڻ گهرجي ??ه جيئن پاڻي ذخيرن کي ري چارج ڪري ??گهجي. هن چيو ته پاڻي جي محدود مقدار کي سمنڊ ۾ ڇڏڻ جي ??جازت ڏني وڃي جڏهن ته باقي پاڻي کي موثر طريقي سان استعمال ۾ آندو وڃي. هن سمنڊ ۾ زهريلي ڪيميڪلز، آلودگي ۽ ڪچري جي ??خراج کي روڪڻ جي لاءِ هر صنعت ۾ پاڻي صاف ڪرڻ ۽ سيوريج ٽريٽمينٽ پلانٽس هڻڻ جي ??رورت تي پڻ زور ڏنو ڇو ته ان سان آبي نباتات ۽ آبي مخلوق تي منفي اثر پئجي ??هيا آهن. صدر چيو ته پاڪستان ۾ سرڪاري ??مين تي اڳ ۾ قبضا، ان تي غيرقانوني تعميرات ۽ بعد ۾ مختلف طريقن سان ريگيولرائيز ڪرڻ جو رجحان آهي. هن چيو ته ان غيرقانوني تعميرات جي ??وڪٿام لاءِ ان رجحان کي روڪڻ ۽ ان جي ??وصلا شڪني جي ??رورت آهي. آرڪيٽيڪٽ سعد محمود خان ان موقعي تي چيو ته آءِ اي پي مختلف شهرن ۾ تقريبون منعقد ڪرڻ ۾ ڪافي سرگرم رهي آهي ??نه?? ۾ ڪانفرنسز، سمپوزيم، ورڪشاپس ۽ ليڪچرز کانسواءِ عالمي آرڪيٽيڪچرل نمائشون منعقد ڪرڻ پڻ شامل آهي ته جيئن حڪومتن ۽ عوام کي ماحوليات، آرڪيٽيڪچرل ايجوڪيشن، پائيدار عمارت جي ??ريقي، بلڊنگ بائي لاز ۽ سٽي پلاننگ جي مسئلن تي آگاهه ڪري ??گهجي.
